(: اطلاعات عمومی :)

کاروانسرای پیچ بن از کاروانسراهای دوره شاه عباس است که در 130 کیلومتری قزوین قرار دارد. این کاروانسرا به پیشنهاد حسین شعبانی و برادرانش به نام‌های محرمعلی و شعبانعلی و با حمایت امیر اسد خلعتبری با استفاده از قطعه سنگ‌های بزرگ و ملات ساروج و سنگ لاشه ساخته شد و حسین شعبانی و برادرانش عهده‌دار کاروانسرا شدند. این کاروانسرا در آن زمان از رونق ویژه‌ای برخوردار بود تا این که در سال 1344 با ایجاد جاده الموت به قزوین، کاروانسرا از رونق افتاد و متروکه شد. در واقع وجود این کاروانسرا در انتهایی‌ترین نقطه الموت نشان از تردد مسافران و کاروان‌ها در دوره‌های گذشته می‌باشد.

کاروانسرای پیچ بن در منتهی‌الیه ارتفاعات الموت و هم مرز با استان مازندران قرار دارد به نحوی که مسیری که استان مازندران را به الموت متصل می‌کند، از کنار این کاروانسرا عبور می‌کند و با عریض نمودن این جاده، در آینده‌ای نزدیک دوباره حرکت در این منطقه آغاز خواهد شد.

این کاروانسرا شامل 4 اتاق، حیاط پیرامونی و در بخش غربی دارای اصطبل است و در حال مرمت و احیا می‌باشد که با تکمیل این روند، این مکان تاریخی به استراحتگاهی برای گردشگران، کوهنوردان و علاقمندان تبدیل خواهد شد.

حمام صفا یا حمام حاج محمدرحیم در انتهای خیابان مولوی شهر قزوین واقع شده و از آثار دوره قاجاریه به شمار می‌رود. این حمام بر اساس کتیبه موجود در سال 1259 هجری قمری توسط حاجی حسن بن حاجی عبدالله تبریزی ساخته شده و یکی از مشهورترین و منحصر به فردترین حمام‌های شهر قزوین است.

بنای حمام به وسعت تقریبی 1100 مترمربع، از دو قسمت مردانه و زنانه تشکیل شده بود که هنگام احداث خیابان مولوی، قسمتی از حمام و ورودی آن تخریب و ورودی جدیدی برای آن ساخته شد.

در طرفین درِ ورودی حمام دو سرباز بر روی سنگ مرمر حجاری شده‌ و کتیبه‌ای از سنگ مرمر به خط نستعلیق زیبا بالای سردر قرار داده شده است که در آن نام سازنده حمام و تاریخ ساخت آن درج شده است. پس از عبور از چند پله، سربینه وسیعی قرار دارد که حوضی در وسط آن ایجاد شده و اطراف آن چهار سنگاب به شکل کاسه و کشکول از سنگ مرمر بر پشت چهار شیر از جنس مرمر، ساخته شده است. در میان سنگاب‌ها نیز صندلی‌های سنگی قرار گرفته است. سقف گنبدی شکل سربینه بر روی 8 ستون سنگی بسیار زیبا استوار شده و با راهرویی به گرمخانه‌ای راه می‌یابد که ستون‌های سنگی و طاق‌ گنبدی شکل دارد. در قسمت غربی گرمخانه، محوطه‌ای است که استخری در آن دیده می‌شود و سقف آن در زیر خیابان مولوی قرار دارد.

بخش زنانه حمام صفا داخل کوچه واقع شده و کوچک‌تر از بخش مردانه است.

مصالح به کار رفته در ساخت حمام عبارتند از سنگ، آجر، سنگ مرمر و ملاط ساروج.

آب‌انبار حاج کاظم یکی از بزرگ‌ترین و زیباترین آب‌انبارهای شهر قزوین است که در انتهای خیابان تبریز این شهر واقع شده است. این بنا متعلق به سال 1256 هجری قمری است و توسط حاج کاظم کوزه‌گر و حاج اسماعیل قزوینی ساخته شده است.

سردرِ آب‌انبار در نهایت عظمت و کمال ظرافت و زیبایی ساخته شده و مزین به آجر و کاشی است و کلمه «علی» به صورت خط بنایی در طرفین پلکان دیده می‌شود. این بنا 40 پله از سنگ‌های تراشیده و 2 شیر آب دارد و گنجایش مخزن آن 2000 مترمکعب می‌باشد. از ویژگی‌های این آب‌انبار وجود دو بادگیر به ارتفاع 8 متر با تزئینات کاشی‌کاری است. در گذشته 4 هواکش بلند و زیبا فضای داخلی مخزن را تهویه و خنک می‌نموده که در حال حاضر تنها یکی از آن‌ها باقی مانده که در پایین چهارضلعی و در بالا هشت ضلعی است.

این آب‌انبار دو کتیبه دارد که در یکی از آن‌ها بر روی سنگ مرمر با خط نستعلیق بسیار زیبا، شعری نوشته شده که در آن نام بانیان آب‌انبار و تاریخ ساخت آن ثبت شده است.

ر

امامزاده برهان یا شاه رشید درحدفاصل بین دوروستای هیر وویار قرار دارد.
تعدادی از معلمان زبر دست با سرپرستی و تجارب اداره میراث فرهنگی در بلند ترین قله نزدیک روستا موسوم به شاه رشید ،مشغول مرمت بنای تاریخی و مذهبی امامزاده برهان معروف به شاه رشید هستند که در ۵ کیلومتری شمال غربی روستا واقع گردید به طوری که میانگین دمای آن ۸ درجه از هوای اطراف روستا خنک تر است.اگر با اندکی کنجکاوی بر روی بام بنای آن قرار بگیریم می توانیم بیش از نیمی از طبیعت زیبا و بکر منطقه ،اعم از روستا ها،مناظر دیدنی ،مزارع،مراتع و باغستانهای آن را زیر پای خود به تماشا بنشینیم .

با توجه به موقعیت جغرافیایی ویژه بوستان ملی باراجین قزوین، برای تقویت دوستی انسان و طبیعت در قلب این بوستان، «دهکده حیات طبیعت قزوین» به عنوان زیستگاهی برای حیوانات تبدیل شده است.دهکده طبیعت قزوین پروژه‌ای منحصر به‌فرد است که برای اجرای آن از نظر کارشناسان و متخصصان کشور در زمینه جانمایی، نگه‌داری حیوانات و پرندگان و مسائل فنی و زیبایی استفاده شده و در طراحی آن از آخرین پیشرفت‌های پارک‌های مشابه در جهان از جمله آفریقای جنوبی الگوبرداری شده است.انتخاب حیوانات و حضور آن‌ها در دهکده حیات طبیعت همگام با محیط طبیعی صورت گرفته است.احداث پارک‌های تخصصی از جمله پارک مارها، پارک کروکودیل‌ها پارک پرندگان شکاری ویژه و پارک تکثیر و حفاظت از گونه‌های جانوری در دست انقراض با «برند قزوین» از برنامه‌های فاز بعدی این پارک است و با راه‌اندازی سایت، خرید سم مار به حداقل رسیده و از قاچاق پرندگان منحصر به فردی چون بالابان، بحر و طرلان ممانعت می‌شود. در این محیط به جای تابلوی «حیوانات را غذا ندهید»، اعلام می‌شود: «غذای مناسب هر حیوان را در پارک تهیه کنید و به صورت اصولی به حیوانات بدهید».راه‌اندازی دانشکده محیط زیست در بوستان ملی باراجین و در جوار این دهکده از جمله برنامه‌های آینده دهکده حیات طبیعت قزوین است و در فاز بعدی ایجاد مرکز آموزشی تحقیقاتی و گردشگری در بوستان باراجین پیش‌بینی شده است.سعی این پروژه بر این است که مردم و طبیعت را به این وسیله به هم نزدیک کرده و با برگزاری کلاس‌هایی برای خردسالان و حضور حیوانات در سر کلاس، آن‌ها از کودکی با طبیعت آشنا شوند.احداث خانه روستایی برای عکاسی شهروندان، مرکز دامپزشکی در دهکده طبیعت، آمفی تئاتر با طرح عصر حجر، آبشار سنگی با طراحی جذاب و دیدنی، گردآوری و انواع جانوران زنده در محیطی مشابه زیستگاه طبیعی از جمله اهداف ساخت دهکده بزرگ حیات طبیعت در بوستان ملی باراجین است.با توجه به موقعیت جغرافیایی بوستان باراجین و قرارگیری در محور مواصلاتی پر تردد و همجواری با اتوبان تهران قزوین زنجان و شهرهای شمالی کشور و از سویی هوای لطیف کوه‌پایه‌ای و کوهستانی و در کنار آن جاذبه‌های طبیعی دیدنی بر بام شهر قزوین در زمینی به وسعت هفت هکتار در ضلع غربی بوستان ملی باراجین ساخت دهکده طبیعت قزوین انجام شده است.این پروژه یکی از پروژه‌های بزرگ، مهم و منحصر به فردی است که مجموعه‌ای از حیوانات، پرندگان، خزندگان و آبزیان در آن نگه‌داری می‌شوند و در کنار آن امکانات رفاهی و جاذبه‌های متنوع طبیعی و زیست محیطی پیش‌بینی شده است.

دارالسرور، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان آبیک دهستان کوهپایه شرقی استان قزوین ایران است. این روستا در دهستان کوهپایه شرقی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۶۹ نفر (۴۵خانوار) بوده‌ است.این روستا با مرکز استان 30 کیلومتر فاصله داشته و برای رسیدن به این روستا باید از محور قزوین آبیک استفاده کرد.اکثریت مردم این کشاورز بوده و تعداد اندکی از خانوارهای آن به دامداری مشغول می باشند.محصولات عمده کشاورزی این روستا گندم و جو می باشد.و عمده محصولات باغی این روستا گردو بادام نگور و گیلاس می باشد.اسم قدیمی و اصیل این روستا دار کوره بوده که به مرور زمان به دارالسرور تغییر اسم می دهد.گویش این مردم تاتی باشد و دارای آیین ها و رسوم اصیل تاتی ایرانی می باشند.

فرهنگ‌ها به عنوان عامل تفاوت در میان جوامع انسانی معرفی می‌شوند و بخش مهمی از هویت یک ملت را شامل می‌شود.برای حفظ و نگهداری هویت یک ملت باید تمام تلاش خود را انجام داد، امروزه فرهنگ به عنوان یک گنجینه ناب در معرض نابودی است که باید برای حفظ آن تلاش کرد.یکی از بارزترین اتفاقاتی که یک فرهنگ برای خودش به وجود آورده و به عنوان فرهنگ به معنی تمام کلمه عنوان شده، همین دوران هشت سال دفاع مقدس است که مردم توانستند در شرایط سخت اجازه ندهند حتی یک وجب از خاک ایران اسلامی جدا شود که این اتفاق در 400 سال گذشته بی‌نظیر است.فرهنگ اسلامی و ارزشمندی در طول دفاع مقدس ایجاد شد که همانند یک رود خروشان پیش رفت و هم‌اکنون به یک دریا مبدل شده و باید حفظ و اشاعه داده شود؛ فرهنگی که قدمت هشت ساله ولی عمقی به اندازه چند هزار سال دارد و برای ما ایرانیان گنج جاودانه به شمار می‌رود.در دوران پیش از دفاع مقدس، عرفان مولوی و حماسه فردوسی که هر دو از جمله فرهنگ‌های ارزشمند ما ایرانیان بود به عنوان دو جریان متفاوت بودند ولی در هشت سال دفاع مقدس با هم آمیخته شده و یک فرهنگ زاینده و پویا را عرضه کردند. نخستین موزه نگارخانه هنر پایداری در قزوین در خانه تاریخی یزدی‌ها افتتاح شد.قزوین از جمله استان‌های در بردارنده بافت متنوع تاریخی است كه باید برای حفظ و احیای این فضاهای تاریخی و تعریف كاربری مناسب استان تمام تلاش را به كار برده شود. خانه یزدی‌ها از خانه‌های قدیمی به سبك معماری مكتب قزوین بود كه در محله صالحیه واقع شده و مثل بسیاری از خانه‌های قدیمی در معرض تغییر و ساخت و ساز جدید بود كه با تملك این خانه ارزشمند در طی چهار سال گذشته مرمت و بازسازی آن به انجام رسید و اكنون با تغییر كاربری به موزه نگارخانه هنر پاداری كشور تبدیل شده است. موزه نگارخانه هنر و پایداری یكی از توفیقات الهی و توجه ویژه شهدا می باشد که می تواند ارزش‌های دفاع مقدس و یاد و خاطره شهدا را زنده نگه داشته و به رسم امانت به نسل جدید عرضه گردد. خانه یزدی‌ها یكی از خانه‌های دوره قاجار در محله صالحیه است و اكنون به عنوان اولین موزه هنر پایداری فعالیت خود را آغاز كرده كه این موزه دارای گالری دفاع مقدس، سایت تخصصی كامپیوتری، كتابخانه، قرائت خانه، سینما، سالن آمفی تئاتر و غیره است و پذیرای علاقمندان خواهد بود.

موزه قزوین در شرق دولتخانه صفوی قزوین قرار دارد. یکی از آثار مهم دوره صفوی در قزوین عمارت چهلستون یا کلاه فرنگی است که در وسط باغ بزرگی قرار دارد و تنها کوشک باقی مانده از مجموعه کاخ های سلطنتی روزگار شاه طهماسب است.این بنا ساختمانی هشت گوش به مساحت تقریبی 500 متر مربع است که بر اساس نقشه ی معماری ترک در دو طبق ساخته شده و دارای تالارها و اتاق های کوچکی در هر طبقه است. نقاشی های دیواری طبقه اول نمونه ای از هنر نگارگری مکتب قزوین و دارای شهرت فراوان است. از این مکان هم اکنون به عنوان گنجینه (موزه) قزوین استفاده می شود.اشیای این موزه به چند گروه تقسیم می‌شوند. برخی از این اشیاء که بیشتر ظروف سفالی و اشیای مفرغی است، به هزاره‌های سوم و اول پیش از میلاد تعلق دارند. سایر اشیای این موزه مربوط به دوران اسلامی از قرون اولیه تا عهد معاصر است. یکی از جذابیت‌های این موزه به دلیل داشتن مهره‌های آن است.

موزه سنگ در محل فرهنگسرای”شهید رجائی”شهر قزوین قرار دارد.در این موزه ،حدود 4511 قطعه سنگ،تعداد هشتصد قطعه فسیل مربوط به دوره های مختلف زمین شناسی و همچنین سیصد قطعه از صدف های جانداران مختلف در فضایی به مساحت دویست متر مربع نگه داری میشود.این مجموعه دستاوردی از تلاش های چندین ساله “دكتر رسا “است. ساخت سفال در ایران دارای سابقه طولانی و درخشان است. با توجه به موقعیت جغرافیایی خاص کشورایران، که در محل تقاطع تمدن‌های باستانی و در مسیرهای کاروان‌های مهم واقع است، تقریبا در هر بخشی از ایران، در زمان‌های مختلف ساخت سفال اتفاق افتاده است. با این حال، حفاری‌های اخیر و تحقیقات باستان شناسی نشان داد که آثاری که درتپه زاغه دشت قزوین بدست آمده مربوط به هزاره هشتم پیش از میلاد می باشد.این یافته گواهی بر قدمت و پیشینه استان قزوین در زمینه سفال است.

عمارت باغ سپهدار در انتهای خیابان فلسطین غربی شهر قزوین واقع شده و منسوب به محمدولی خان سپهسالار تنکابی ملقب به سپدار اعظم از رجال معروف دوره قاجاریه می‌باشد. این عمارت که در باغی مشجر محصور شده متعلق به اوایل دوران پهلوی می‌باشد و از دو بنای شاهانه و مجلل دوره‌های صفویه و قاجاریه یعنی کاخ چهلستون و مهمانخانه بزرگ قزوین الگوبرداری شده است. این بنا دارای دو طبقه می‌باشد. در طبقه همکف یک راهرو (یا سالن مرکزی) و تعدادی اتاق با کاربری خدماتی و در طبقه بالای آن یک تالار مستطیل شکل کشیده و تعدادی اتاق قرار گرفته است. ضلع شرقی و غربی این بنا دارای هفت ستون و دو ستون مشترک در تقاطع اضلاع است و در اضلاع شمالی و جنوبی آن پنج ستون وجود دارد. کف عمارت مقداری از کف حیاط بالاتر است.

این عمارت در طی جنگ جهانی اول توسط نظامیان روس و انگلیس مورد استفاده قرار گرفت. از آنجا که محمدولی خان تنکابنی به دولت بدهکاری مالیاتی داشت، این بنا به همراه دیگر املاک وی به تصرف دولت درآمد و در نتیجه عدم رسیدگی، دچار آسیب گشت. در سال 1335 خورشیدی این بنا مرمت شد و در اختیار اداره کشاورزی قرار گرفت و اکنون به عنوان موزه کشاورزی مورد استفاده می‌باشد.

در این موزه ابزار و ادوات قدیمی کشاورزی از جمله سم‌پاشی، گاوآهن، خرمن‌کوب، ترازو، حوض‌های سنگی جهت آبشخور چهارپایان، انواع داس، اره، ظروف مسی، کوزه‌های سفالی، قفل و شیرآلات و سنگ‌های آسیاب در معرض دید عموم قرار دارد.